تجزیه و تحلیل نوسانات بلند مدت سطح ایستایی در آبخوان مشهد- چناران

مقاله تجزیه و تحلیل نوسانات بلند مدت سطح ایستایی در آبخوان مشهد- چناران

آبخوان آبرفتی مشهد- چناران با وسعت بیش از 2000 کیلومترمربع، به عنوان مهم ترین و حساس ترین آبخوان آبرفتی استان خراسان رضوی و تنها منبع پایدار تامین کننده بخش عمده ای از آب شرب این کلان شهر معرفی شده است. به منظور تجزیه و تحلیل روند تغییرات سطح ایستایی از آمار و اطلاعات 74 حلقه چاه مشاهده ای استفاده شده است. هیدروگراف معرف آبخوان مشهد- چناران بر اساس اطلاعات این چاه ها در سه دوره 5 ساله رسم، تجزیه و تحلیل شده است. بررسی ها در این زمینه نشان می دهد، هیدروگراف دارای روند کلی نزولی با نوسانات سالانه است. مهم ترین عامل ایجاد این روند نزولی، بهره برداری از ذخیره استاتیک و عدم توانایی آبخوان برای جبران کسری به وجود آمده در ذخیره است. بیش ترین افت سطح آب در دوره دوم و کم ترین نیز در دوره سوم مشاهده می شود.

تغییر الگوی افت در دوره دوم نسبت به دوره اول، به دلیل تغییر شرایط قانونی حاکم بر جامعه است. با تغییر قوانین، اغلب مردم به بهره برداری مازاد بر پروانه های صادره و هم چنین بهره برداری غیر مجاز ترغیب و رقابت سیری ناپذیری در استفاده نادرست از منابع آب زیرزمینی ایجاد شده است. برآیند این تصمیمات منجر به افزایش افت سطح آب و کاهش هر چه بیش تر ذخیره استاتیک آبخوان در سال های پس از اجرای قانون شده است. علاوه بر این، نوسانات سالانه هیدروگراف نیز منطبق بر الگوی بارندگی ماهانه است. با افزایش بارندگی و به تبع آن افزایش تغذیه، افت سطح آب به تدریج کم و با تغییر روند آن اندکی به حجم ذخیره آبخوان افزوده شده است.