تحلیل مراسم محرم ایران از منظر هنر مشارکتی-تعاملی

تحلیل مراسم محرم ایران از منظر هنر مشارکتی-تعاملی؛ نمونه موردی: مراسم شیرخوارگان حسینی و تزئین حجله حضرت قاسم (ع)

هنر مشارکتی- تعاملی، یکی از هنرهایی است که امروزه جایگاه مهمی در میان انواع هنر دارد و به نظر می‌رسد ریشه‌های آن به گذشته بسیار دور برمی‌گردد. هم‌چنین هنرهای آیینی یکی از انواع هنرهای سنتی هستند که در زیرمجموعه هنرهای مشارکتی- تعاملی قرار می‌گیرند. هم‌چنین مراسم ماه محرم در ایران یکی از آیین‌های مهم مذهبی مردم محسوب می‌شود که در کیفیت‌های مختلف و در قالب مراسم گوناگون در سرتاسر ایران برگزار می‌شود. مراسم شیرخوارگان حسینی و تزئین حجله حضرت قاسم (ع) یکی از مهم‌ترین این رسم‌ها است. هدف پژوهش حاضر شناخت مراسم شیرخوارگان حسینی و تزئین حجله حضرت قاسم (ع) در میان مراسم ماه محرم به عنوان هنر مشارکتی- تعاملی و شناسایی مشخصه‌های هنر تعاملی در فرآیند برگزاری این دو مراسم است.

پرسش‌های پژوهش نیز عبارتند از: 1- مشخصه‌های هنر مشارکتی- تعاملی شامل چه مواردی است؟ 2- چه مواردی مشخصه‌های هنر مشارکتی- تعاملی را در ساختار و فرآیند برگزاری مراسم شیرخوارگان حسینی و حجله‌گردانی نمادین حجله حضرت قاسم (ع)، تشکیل می‌دهند؟ برای پاسخ به پرسش‌ها اطلاعات کتابخانه‌ای و اسنادی با رویکرد توصیفی- تحلیلی مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته و در بررسی مراسم شیرخوارگان حسینی، شهر تهران و در مورد تزئین حجله حضرت قاسم (ع) بندرعباس و بوشهر مورد هدف قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد در هر دو مراسم شیرخوارگان حسینی و تزئین حجله حضرت قاسم (ع)، مخاطبان و شرکت‌کنندگان مراسم به عنوان مؤلف اثر هنری محسوب می‌شوند و چگونگی فرآیند برگزاری آن به عملکرد مخاطبان و شرکت‌کنندگان وابستگی مستقیمی دارد.