تحلیل حق کسب و پیشه در قانون، دکترین و نظریه ها و آرای قضایی

تحلیل حق کسب و پیشه در قانون ، دکترین و نظریه ها و آرای قضایی

برخی « سرقفلى » را به « حقى که بازرگان و کاسب نسبت به محلى پیدا مى کند به جهت تقدم در اجاره، شهرت، جمع آورى مشترى و غیره » تعریف کرده اند. این تعریف در واقع تبیین و توضیح موردى است که ما به عنوان حق کسب و پیشه و تجارت  مى شناسیم . مؤلفان مذکور به معناى حقوقى و تخصصى کلمه ى « سرقفلى » توجه ننموده اند ، بلکه درصدد بیان مفهوم عرفى و متداول آن بوده اند . برخی از بزرگان علم حقوق ، سرقفلى را در مفهوم عام و جهانى آن چنین تعریف مى کند : « حقى است بر مشتریان دایم و سرمایه ى تجارتخانه ( و ادامه مى دهد: ) این حق را در فارسى « مایه ى تجارت »مى توان ترجمه کرد... ولى سرقفلى در حقوق ایران مفهومى بدین وسعت ندارد .

حق سرقفلى ، که قانون روابط موجر و مستأجر از آن به « حق کسب یا پیشه یا تجارت » تعبیر کرده است ، حقى است که به موجب آن مستأجر متصرف در اجاره کردن محل کسب خود بر دیگران ، مقدم شناخته مى شود و در عرف بازار نیز وقتى مى گویند : سرقفلى مغازه اش را فروخت ؛ یعنى آن را تخلیه کرد و به دیگرى واگذار نمود و این مفهوم هیچ گاه شامل انتقال سرمایه تاجر و نام تجارى او نمى شود » . به نظر مى رسد این مناقشات به حسب ظاهر از خلط غیرلازم و شاید هم نادرست « سرقفلى » با « حق کسب و پیشه و تجارت » ناشى شده باشد. که به صورت خلاصه  بررسی خواهد شد.