طراحی فضای شهری با تاکید بر هویت و حس تعلق مکان

در حال حاضر بحران مکان به مفهوم فقدان معنى اجتماعى در فضا و زمان یکی از دلایل اصلى عدم توانایی فضاهاى زیستى در فراهم آوردن محتواى لازم براى «باشیدن» انسان ها و در پى آن بحران هویتى جوامع معرفى می گردد. چرا که هویت بشرى مستلزم هویت مکان است و مکان بدون در اختیار نهادن امکانات غنى در تعیین هویت انسان ها نمی تواند کارکردى هویت پرداز ایفا نماید. یکی از معانی مهم و مؤثر در ارتباط انسان و محیط، حس تعلق می باشد. هم چنین حس تعلق از معیارهای ارزیابی محیط های با کیفیت بوده و در معماری و رشته های طراحی محیطی، ویژگی های کالبدی و روابط اجزاء کالبدی با تأمین و تأکید بر فعالیت های اجتماعی محیط، نقش مهم و مؤثر در شکل گیری حس تعلق دارا می باشد. با نگاهی به معماری سنتی ایران حضور حس تعلق در اکثر آثار اصیل به خوبی مشهود است. امروزه ضرورت شناخت مولفه های تاثیر گذار بر کیفیت فضاهای شهری به منظور پاسخگویی به نیاز های شهروندان در راستای ارتقای حضور و سطح تعاملات اجتماعی آن ها، بیش از پیش مهم جلوه می نماید. آشنا پنداری شهروند با محل سکونتش در فرآیندی از تجربه و آموزش ایجاد شده و تفاوت حس مکانی در اشخاص در شهرها و بافت های مختلف نتیجه تفاوت تجربیات حاصل از فعالیت ها و فضاها است. در واقع، برنامه ریزی برای بهبود عامل کالبدی نیز بایستی در جهت افزایش امکان شکل گیری فعالیت های متنوع و نیز بهبود تصویر و سیمای محیط در ذهن کاربران فضا باشد تا موجب ارتقای میراث هویت و خاطرات جمعی و تجمع میراث ناشی از زندگی هر روزه شهروندان در محیط های شهری گردد. ارتقاء کیفیت فضاهای شهری و خلق مکان، از مهم ترین اهداف طراحی فضاهای شهری است. پژوهش حاضر تحقیقی کاربردی در زمینه طراحی شهری با تاکید بر هویت و حس تعلق مکان فضاهای شهری است. این پژوهش مبتنی بر فرآیند طراحی شهری است و از روش مطالعات اسنادی و کتابخانه ای جهت نیل به هدف پژوهش استفاده خواهد شد.