تحلیل و بررسی روابط شخصیت های منظومه ی داستانی لیلی و مجنون نظامی با انطباق بر الگوی گریماس

تحلیل و بررسی روابط شخصیت های منظومه ی داستانی لیلی و مجنون نظامی با انطباق بر الگوی گریماس

مسئله ی اساسی این مقاله تحلیل روابط و مناسبات شخصیت ها در منظومه ی داستانی لیلی و مجنون نظامی می باشد. در این تحلیل، از الگوی کنش گر گریماس استفاده شده است. بررسی ساختاری این داستان از طریق تقابل های دوگانه و پی رفت ها یا زنجیره های اجرایی ، میثاقی و انفصالی ، و شناخت بهتر شخصیت های داستان از طریق بررسی قابلیت انطباق پذیری این الگو بر این متن روایی منظوم ، از محورهای اصلی پژوهش حاضر محسوب می شود .

شش نقش اصلی یا به تعبیر گریماس ، کنش گر ، در این روایت بازیابی شده که عبارتند از : فرستنده ، پذیرنده ، فاعل ، هدف، یاری گر و بازدارنده . بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق ، در روایت لیلی و مجنون ، فرستنده : عشق است که یک مفهوم انتزاعی می باشد نه یک شخصیت عینی ؛ پذیرنده : لیلی و مجنون ؛ فاعل : مجنون و سپس لیلی ؛ هدف : رسیدن لیلی و مجنون به یکدیگر؛ یاری گر: خویشان و اطرافیان مجنون و نوفل و کنش گر بازدارنده : پدر لیلی و سپس ابن سلام است .

از این پژوهش بر می آید که الگوی گریماس در تحلیل شخصیت های منظومه ی لیلی و مجنون تا حدی مفید و کارآمد است؛ بر اساس این الگو ، خواننده با ذهنیتی روشن می تواند روابط و مناسبات شخصیت ها را دنبال کرده و برخی از ویژگی هایی را که گریماس برای حکایت های فولکوری برشمرده ، در این روایت می تواند ببیند؛ از جمله این که قهرمان هم فاعل و هم ، پذیرنده است. در این داستان ،" فاعل" به گونه ای است که هم بر لیلی انطباق می یابد و هم بر مجنون و هر دو به نوعی پذیرنده نیز هستند .