ارزیابی پادزهر بز کوهی بر میزان بقاء و کاهش عوارض ناشی از مسمومیت با سم مار جعفری در موش سوری

زمینه و هدف: مسمومیت ناشی از مار گزیدگی یکی از مشکلات مطرح در پزشکی و به دلیل عوارض خطرناک آن،از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در طب سنتی ایران پادزهر بز کوهی در درمان بیماری های مختلف، از جمله مارگزیدگی، مورد استفاده قرار می گیرد ولی اثربخشی آن در مسمومیت ناشی از سم مار جعفری به اثبات نرسیده است. در مطالعه حاضر اثر این پادزهر بر عوارض ناشی از مسمومیت با سم مار جعفری در موش سوری مورد بررسی قرار گرفته است.

مواد و روش ها:در این تحقیق تجربی از 48 موش سوری سفید نر با سن حدود 4 هفته استفاده شد. سم طبیعی مار جعفری مرحله به مرحله رقیق و غلظت های 10% و 2% سم مورد استفاده قرار گرفت. 20 دقیقه قبل از تزریق داخل صفاقی غلظت 2% سم مار جعفری، پادزهر بز کوهی با دوزهای 6، 50، 100 و 200 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن از طریق داخل صفاقی تزریق و سپس علایم بالینی، میانگین زمان بقاء و علایم کالبدگشایی ثبت گردیدو علایم مذکور با گروه کنترل که 20 دقیقه قبل از تزریق سم مار جعفری، سالین نرمال دریافت کرده بودند مقایسه گردید. جهت بررسی اثر غلظت 10% سم، از دوز 100 میلی گرم بر کیلوگرم پادزهر بز کوهی استفاده گردید.

یافته ها: نتیجه مطالعه حاضر نشان داد که سم مار جعفری موجب بروز درد، ادم پیشرونده و مرگ در موش ها گردید. پادزهر بز کوهی، با مقادیر 50 و 100 میلی گرم بر کیلوگرم، 20 دقیقه قبل از تزریق سم مار جعفری موجب افزایش معنی دار میانگین مدت زمان بقاء موش ها در مقایسه با گروه کنترل گردید. زمان بقاء در دوز 100 میلی گرم بر کیلوگرم پادزهر، از 2.7±213.8 دقیقه در گروه کنترل به 4.3±705 دقیقه افزایش یافت (0.01(p<. هم چنین پادزهر بز کوهی در مقادیر مذکور علایم پاتولوژیک ناشی از تزریق سم مار جعفری را در موش ها به طور چشم گیری کاهش داد.

نتیجه گیری: پیش درمانی با پادزهر بزکوهی موجب افزایش مدت زنده ماندن و کاهش علایم پاتولوژیک (از جمله خونریزی در پرده صفاق، قفسه صدری و سیستم اعصاب مرکزی و هم چنین احتقان عروق ریوی) ناشی از سم مار جعفری در موش ها گردید. مکانیزم دقیق این اثر بایستی در مطالعات دیگری مشخص شود.