ساخت و اعتباریابی مقیاس اسلامی سنجش خداگونگی در انسان

ساخت و اعتباریابی مقیاس اسلامی سنجش خداگونگی در انسان

سابقه و هدف: در رویکرد اسلامی، باور عمیق به صفات و اسماء الهی نقش عمیق تربیتی در رشد شخصیت انسان دارد. بر اساس آموزه‌های قرآنی، بروز جلوه‌های توحید عملی در زندگی، کارکرد دوگانه‌یی دارد: از یک سو، موجب پیشگیری و مقاوم‌سازی در برابر فشار و بحران‌های زندگی می‌شود؛ و از سوی دیگر، همانندسازی بر مبنای صفات الهی، موجب رسیدن به غایت انسان و رشد و شکوفایی استعدادهای او می‌شود. هدف این پژوهش، ساخت و هنجاریابی مقیاسی کاربردی برای سنجش خداگونگی در انسان است.

روش کار: این مطالعه پژوهشی بنیادی با روش پیمایشی و زمینه‌یابی است. در این پژوهش، نخست تمامی اسماء و صفات خداوند از منابع اسلامی جمع‌آوری شد. در مرحله‌ی بعدی، صفات به‌دست‌آمده بر مبنای معیارهای گوناگون بازبینی، حذف و تعدیل شد. سرانجام، 53 صفت استخراج شد که به پرسش‌نامه‌ای در طیف لیکرت تبدیل شد. بدین جهت، ابزار این مطالعه، پرسش‌نامه‌ی محقق‌ساخته بود که بر روی نمونه‌ای با حجم 400 نفر از طبقات مختلف اجتماعی - اقتصادی (71.5 درصد شهرنشین و 25.8 درصد روستانشین)، از هر جنس (50 درصد زن) اجرا شد. روش نمونه‌گیری، تصادفی طبقه‌ای بود. پایایی و روایی مقیاس، با استفاده از آلفای کرونباخ، روایی سازه، تحلیل عاملی، روش کرویت بارتلت و کایسرـ مایر ـ الکین محاسبه شد. در این پژوهش همه‌ی موارد اخلاقی رعایت شده است. علاوه‌براین، نویسندگان مقاله هیچ‌گونه تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.

یافته‌ها: ضریب پایایی مقیاس در آلفای کرونباخ 0.95 محاسبه شد. روایی مقیاس نیز بر مبنای ضریب همبستگی اسپیرمن یک دامنه در سطح معناداری p<0.001، 0.88 به دست آمد. کفایت نمونه‌گیری نیز بر حسب روش کایسرـ مایر ـ الکین، در سطح معناداری 0.000، 0.93 برآورد شد.

نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل‌های آماری نشان داد که پرسش‌نامه‌ی ساخته شده، پایایی و روایی پذیرفتنی دارد و ممکن است بتواند ابزاری معتبر برای سنجش خداگونگی در انسان باشد.