بازنمایی عنصر شخصیت در رمان چشم هایش و دل کور با کاربست نظریه «خود» در رویکرد جامعه شناختی کنش متقابل نمادین

بازنمایی عنصر شخصیت‌ در رمان چشم هایش و دل کور با کاربست نظریه «خود» در رویکرد جامعه‌شناختی کنش متقابل نمادین

روایت‌شناسی، عنصر شخصیت را پیش­برنده نقش­ها و کنش­ها در روایت داستانی به شمار می ­آورد. نظریه جامعه‌شناختی «کنش متقابل نمادین»­ نیز بر چگونگی بروز و ظهور کنش دقت نظر دارد.  با بهره ­گیری از این رویکرد جامعه ­شناختی می­توان روش نقد را در روایت­ شناسی گسترش داد و جنبه­ های تازه ­ای را در نقد متون روایی معرفی نمود. این مقاله ساختار «خود»، گونه­ های شخصیت، جهت­ گیری کنش و فرجام شخصیت ­های رمان­ چشمهایش و دل کور را با کاربست نظریه «خود» در رویکرد جامعه ‎شناختی «کنش متقابل نمادین» بازنمایی می­ کند.

«من اجتماعی» به‌مثابه واقعیت ­های ساختی و فرهنگی بر یک دسته از «خودِ» شخصیت­ های رمان چشم هایش سلطه دارد و دسته دیگر برمبنای «من» با اندیشندگی کنشگری می­ کنند. در رمان چشمهایش شخصیت­ها با دو نوع «خود جمعی» منفعل و کنشگر ترسیم می­ شوند. «خود جمعیِ» کنشگر با یک هم­کنشی، روایت داستان را در تقابل با ساختار سیاسی پیش­ می ­برد. نتیجه کنش آنان حاشیه ­رانی از مناسبات سیاسی جهان رمان است. شخصیت­ ها در رمان دل کور تحت تعیّن «من اجتماعی» هستند و «خود جمعیِ» خشن و منفعت طلبی را در جامعه رمان تشکیل می دهند. فرجام ضدیت «خود»های فردیِ کنشگر با «خود جمعی»، حاشیه ­رانی از مناسبات اجتماعی است.