بررسی راه های خود سازی از منظر امیرالمومنین علی (ع) نهج البلاغه

بررسی راه های خود سازی از منظر امیرالمومنین علی (ع) نهج البلاغه

خودسازی و تهذیب نفس یکی ازمباحث مهـم اخلاق و از ارکان اساسی سیرو سـلوک به شـمار می آید. از نظر امام علی (ع) در نهج البلاغه خودسازی فردگرایانه نیست بلکه در ارتباط با دیگران نیز مطرح است و مقصود این نیست که هرگاه انسان بخواهد خود را بسازد و به اصلاح خویشتن خویش بپردازد باید از اجتماع دوری کند و انزوا و گوشه نشینی اختیار کند. در واقع نخستین درس خودسازی، خودشناسی است. زیرا تا ندانیم که هستیم و چه می توانیم باشیم در صدد رشد خود بر نخواهیم آمد. از نظر امام علی (ع) معرفه النفس و تزکیه، تذهیب و محاسبه نفس و رعایت تقوا،عمل به دستورات و معارف دینی از اصول اساسی خودسازی است.

و دارای مراحلی چون یقظه، توبه، زهد، مراقبه و محاسبه و تقوا می باشد. و تقوا، آخرین پله خودسازی است و علی (ع) توفیق در تقوی را کمک از جانب باریتعالی معرفی می کند. انسان در مسیر شناخت خود که به جهان شناسی و در نهایت به خداشناسی منجر می شود، باید مسیرهای فراوانی را طی کند. مسیرهایی که می تواند او را در رسیدن به مقصد نهایی آماده تر گرداند در اسلام تاکید بر خودشناسی آنقدر است که پیامبر(ص) می فرماید: "من عرف نفسه فقد عرف ربه" و شناخت خدا نیز کمال وجودی هر انسان است. آنچه از دیدگاه امام موتور اصلی حرکت و سعادت انسان است شناخت انسان از خدا بر مبنای حاکمیت قدرت، علم، حیات و لطف بی نهایت. و آنگاه که انسان که خدا را اینگونه شناخت پیروی از اوامر و دستورات او نه تنها آسان است بلکه به ضرورت است که موجب ارضا و اشباع روح آدمی است. و خودسازی در زندگی فردی و اجتماعی